Τα μηνύματα των εκλογών

Μετά την ολοκλήρωση των εκλογών της 9^ης Ιουνίου 2024 προχωρούμε σε μια πρώτη, γενική, ανάλυση των αποτελεσμάτων των εκλογών. Εκ προοιμίου και έχοντας γνώση επιμέρους στοιχείων που αφορούν στις εκλογές, τονίζεται ότι το βασικό συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι η μελέτη και ανάλυση των αποτελεσμάτων χρήζουν ενδελεχούς, εκτενούς και εμπεριστατωμένης έρευνας που ξεφεύγει από τα όρια της παρούσης.

Εάν μιλήσουμε με όρους νικητών και ηττημένων αυτό δεν θα αποτύπωνε επακριβώς τις εσωτερικές παραμέτρους των επιμέρους αποτελεσμάτων που καταδεικνύουν, σε κάποιες περιπτώσεις μεγαλύτερες αποτυχίες και σε κάποιες άλλες λιγότερες για τα πολιτικά κόμματα και σχηματισμούς. Εάν πρέπει να αναφερθούμε σε επιτυχία, αυτή, γενικά συσσωρεύεται στην εκλογή του μεμονωμένου υποψηφίου Φειδία Παναγιώτου που αποτελεί βασική συνιστώσα στην ανάλυση των αποτελεσμάτων, ενώ δεν πρέπει να υποτιμάται η διατήρηση της πρωτιάς (και της δεύτερης έδρας στο Ευρωκοινοβούλιο) από τον Δημοκρατικό Συναγερμό σε επίπεδο ευρωεκλογών, παρά την μείωση των ποσοστών του από τις προηγούμενες συγκρίσιμες εκλογές, υπό το πρίσμα, μάλιστα, των εσωτερικών τεκταινομένων στο κόμμα, που είναι γνωστά στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ.

Προτού προχωρήσουμε σε κάποια, γενικά στην παρούσα ανάλυση, συμπεράσματα, παραθέτουμε τις βασικές παραμέτρους που την οριοθετούν. Οι παράμετροι που ακολουθούν δεν είναι εξαντλητικές αλλά περιλαμβάνουν τα βασικά θέματα που προσδιορίζουν τα χαρακτηριστικά της παρούσης γενικής ανάλυσης: 1. Ποια η ‘κουλτούρα’ των εκλογών; 2. Τι δείχνουν τα αποτελέσματα για τα πολιτικά κόμματα; 3. Πόσο αλλάζει το πολιτικό σκηνικό στη χώρα; 4. Ποια τα μηνύματα που δίνουν αυτές οι εκλογές; 5. Υπάρχει περιθώριο αλλαγής;

Επί του πρώτου χαρακτηριστικού, βασικό συμπέρασμα είναι ότι η ‘κουλτούρα’ των εκλογών έχει αλλάξει. Με την έννοια ‘κουλτούρα’, εννοούμε τις στάσεις, αξίες, πεποιθήσεις και συναισθήματα που διαμορφώνουν, η κάθε παράμετρος κατά το μάλλον ή ήττον, την πολιτική συμπεριφορά του εκλογικού σώματος, που στατιστικά συμπεριλαμβάνει, ξανά κατά το μάλλον ή ήττον, την συμπεριφορά της κοινωνίας, αφού υπάρχει πάντα η μερίδα εκείνη της κοινωνίας που απέχουν από τις εκλογικές αναμετρήσεις. Στις πρόσφατες εκλογές η συμπεριφορική παράμετρος του εκλογικού σώματος κατέδειξε: α) την ‘εξωσυστημική’ αντίληψη (βλ. ψήφος προς Φειδία Παναγιώτου)• β) την επιλογή σταθερών αξιών στην πολιτική ζωή του Τόπου (βλ. ψήφος προς ΔΗ.ΣΥ) • γ) την απαξίωση κομματικών επιλογών σε επίπεδο αρχόντων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (βλ. επιλογές ΔΗ.ΣΥ) • δ) την κατιούσα πορεία του ‘κέντρου / κεντροαριστεράς / αριστεράς’ (βλ. ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, Οικολόγοι κ.α.) • ε) την ανιούσα πορεία της ‘ακροδεξιάς’ (βλ. ΕΛΑΜ) • στ) την αναγκαιότητα τα κόμματα, που αποτελούν προφανώς τους πυρήνες της δημοκρατίας, να αντιληφθούν τα μηνύματα του εκλογικού σώματος ή στο αντίστροφο, να μεταφέρουν τα δικά τους μηνύματα – που υπάρχουν ως πολιτικές προτάσεις – στο εκλογικό σώμα• ζ) την επίδραση των νέων τεχνολογιών και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης στη μετάδοση πολιτικών (ή απολιτικ) μηνυμάτων και πως αυτά επηρεάζουν τις επιλογές των ψηφοφόρων.

Όσον αφορά στο δεύτερο χαρακτηριστικό, το τι δείχνουν δηλαδή τα αποτελέσματα των εκλογών για τα πολιτικά κόμματα, αναφέρεται ότι αυτά (τα πολιτικά κόμματα) θα πρέπει να προσαρμοστούν στη νέα πολιτική κουλτούρα, ως έχει ακροθιγώς αναφερθεί πιο πάνω, ούτως ώστε να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να συνεχίσουν να προσφέρουν το σημαντικό έργο που έχουν να αποτελέσουν σε ένα δημοκρατικό κράτος. Τα αποτελέσματα των εκλογών δείχνουν σε όλες τις περιπτώσεις για τα κόμματα – πλην του ΕΛΑΜ – ότι τα ούτω καλουμένα παραδοσιακά κόμματα χάνουν ποσοστά (η επίκληση αύξησης σε απόλυτο αριθμό ψήφων για κάποια κόμματα συγκριτικά με προηγούμενες εκλογές είναι πλασματική αφού αλλάζει προφανώς το σύνολο των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων). Επιπρόσθετα, διαφαίνεται ότι τα παραδοσιακά κόμματα δεν ελκύουν εγγεγραμμένους ψηφοφόρους που επιλέγουν την αποχή ή το λευκό (για το άκυρο δεν εκμαιεύονται συνολικά αποτελέσματα αφού ενδεχομένως υπάρχει σε εκείνη την περίπτωση έντονο το περιθώριο λάθους) και στην προκείμενη περίπτωση ο υποψήφιος που προσέλκυσε στις κάλπες εγγεγραμμένους ψηφοφόρους (προφανώς εκ του αποτελέσματος και νέους ψηφοφόρους) ήταν ο Φειδίας Παναγιώτου – ένας καινοφανής υποψήφιος, χωρίς κομματικά βαρίδια και, όπως ο ίδιος δήλωσε κατ’ επανάληψη στην προεκλογική περίοδο, χωρίς συγκεκριμένη πολιτική πρόταση, πέραν της αλλαγής στις συμπεριφορικές στάσεις των κομμάτων.

Τρίτον, όσον αφορά στο κατά πόσον αλλάζει το πολιτικό σκηνικό στη χώρα, αυτό πρέπει να θεωρείται δεδομένο εδώ και αρκετό καιρό – ήδη αυτό διαφαίνεται μελετώντας τις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις. Για παράδειγμα, στις τελευταίες Προεδρικές Εκλογές ουσιαστικά αναμετρήθηκαν ο ΔΗΣΥ (επίσημα υπό τον Αβέρωφ Νεοφύτου αλλά και, ως διαφάνηκε, υπό του νυν Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη), το ΑΚΕΛ (υπό τον Ανδρέα Μαυρογιάννη) το ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ (υπό τον Νίκο Χριστοδουλίδη) και το ΕΛΑΜ (υπό τον Χρίστο Χρίστου). Οι Οικολόγοι επέλεξαν επίσημα να μην στηρίξουν κανένα υποψήφιο, αν και στελέχη τους ήταν στην πρώτη γραμμή υπέρ υποψηφίων (οι Οικολόγοι στις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 έλαβαν 4,41% και 15.762 ψήφους). Ενδεικτικό μέτρο σύγκρισης είναι το ακόλουθο: Ο υποψήφιος που στήριξε ο ΔΗΣΥ έλαβε, στον πρώτο γύρο των εκλογών του 2023, ποσοστό 26,11% και 103.748 ψήφους (ο ΔΗΣΥ στις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 έλαβε ποσοστό 27,77% και 99.328 ψήφους), ο υποψήφιος που στήριξε το ΑΚΕΛ έλαβε, στον πρώτο γύρο των εκλογών, ποσοστό 29,59% και 117.551 ψήφους (το ΑΚΕΛ στις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 έλαβε ποσοστό 22,34% και 79.913 ψήφους), ο υποψήφιος που στηρίχθηκε από το ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ έλαβε, στον πρώτο γύρο των εκλογών, ποσοστό 32.04% και 127.309 ψήφους (το ΔΗΚΟ στις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 έλαβε ποσοστό 11,29% και 40.395 ψήφους, η ΕΔΕΚ 6,72% και 24.255 ψήφους, η ΔΗΠΑ 6,10% και 21.832 ψήφους) και ο υποψήφιος του ΕΛΑΜ ποσοστό 6,04% και 23.988 ψήφους (το ΕΛΑΜ στις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 έλαβε ποσοστό 6,78% και 24.255 ψήφους). Εκ των άνωθεν συγκρίνουμε ενδεικτικά τα αποτελέσματα των πιο πάνω κομμάτων με τις πρόσφατες ευρωπαϊκές εκλογές (υπάρχουν, φυσικά, οι παράμετροι της αποχής, των λευκών και άκυρων και, προφανώς, της αριθμητικής μεταβολής του εκλογικού σώματος των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων εξ ου και εστιάζουμε την ανάλυση στις ποσοστιαίες μεταβολές που καταγράφονται στον πιο κάτω πίνακα):

Ευρωεκλογές 2024 ν. Ευρωεκλογές 2019 ν. Βουλευτικές Εκλογές 2021 :

Το πολιτικό σκηνικό σήμερα, στη βάση των πιο πάνω, καταγράφει τα κάτωθι:

1. ΔΗΣΥ: Μείωση του ποσοστού από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 της τάξης του 2.97% (παρουσιάστηκε αύξηση στις Ευρωεκλογές του 2019 συγκριτικά με το 2021 άρα η μείωση του ποσοστού σήμερα συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 είναι της τάξης του 4.22%)•
2. ΑΚΕΛ: Μείωση του ποσοστού από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 της τάξης του 0.84% (παρουσιάστηκε μείωση του ποσοστού συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 άρα η μείωση του ποσοστού σήμερα συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 είναι της τάξης του 5.99%)•
3. ΦΕΙΔΙΑΣ: Εκλέγηκε από την πρώτη κατανομή στις Ευρωεκλογές του 2024 ως μεμονωμένος υποψήφιος και καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση σε σταυρούς προτίμησης (71330) και το τρίτο υψηλότερο ποσοστό (19,4%), μπροστά από κομματικούς σχηματισμούς με πλήρη ψηφοδέλτια και μάλιστα, σε συνολικό ποσοστό, 2,4% περισσότερο από το σύνολο των ποσοστών των ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ (το οποίο συμποσούται σε 17%, με διαφορά, συμποσούμενη σε ψήφους 8,846 – ΔΗΚΟ + ΕΔΕΚ + ΔΗΠΑ = 62,484 / ΦΕΙΔΙΑΣ = 71,330) και ποσοστό 8,2% περισσότερο από το τρίτο κόμμα ΕΛΑΜ (με διαφορά, συμποσούμενη σε ψήφους 30,115), ενώ, η διαφορά από το πρώτο κόμμα (ΔΗΣΥ) και το δεύτερο κόμμα (ΑΚΕΛ), ήταν 5,4% (σε ψήφους 19,986) και 2,1% (σε ψήφους 7,833) αντίστοιχα.
4. ΕΛΑΜ: Αύξηση του ποσοστού από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 της τάξης του 4,42% (παρουσιάστηκε αύξηση του ποσοστού συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 άρα η αύξηση του ποσοστού σήμερα συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 είναι της τάξης του 2,95%).
5. ΔΗΚΟ: Μείωση του ποσοστού από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 της τάξης του 1,59% (παρουσιάστηκε μείωση του ποσοστού συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 άρα η μείωση του ποσοστού σήμερα συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 είναι της τάξης του 4.1%).
6. ΕΔΕΚ: Μείωση του ποσοστού από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 της τάξης του 1,62% (παρουσιάστηκε μείωση του ποσοστού συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 άρα η μείωση του ποσοστού σήμερα συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 είναι της τάξης του 5,48%).
7. ΒΟΛΤ: Έλαβε ποσοστό 2,9% ως νεοφανής πολιτικός σχηματισμός, που προήλθε όμως από την συνένωση μικρότερων σχηματισμών που ελάχιστα φάνηκαν σε προηγούμενες αναμετρήσεις και την συμπερίληψη αποστασιοποιημένων στελεχών, κυρίως από τους Οικολόγους.
8. ΔΗΠΑ: Μείωση του ποσοστού από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 της τάξης του 3,9% (παρουσιάστηκε μείωση του ποσοστού συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 άρα η μείωση του ποσοστού σήμερα συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 είναι της τάξης του 1,6%).
9. ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ: Μείωση του ποσοστού από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 της τάξης του 3,11% (παρουσιάστηκε μείωση του ποσοστού συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 άρα η μείωση του ποσοστού σήμερα συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 είναι της τάξης του 1,99%).
10. ΚΥΝΗΓΟΙ: Μείωση του ποσοστού από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 της τάξης του 2,07% (οι Κυνηγοί δεν συμμετείχαν ως σχηματισμός στις Ευρωεκλογές του 2019).
11. ΚΟΜΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΑ: Μείωση του ποσοστού από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 της τάξης του 0,7% (το Κόμμα για τα Ζώα δεν συμμετείχε ως σχηματισμός στις Ευρωεκλογές του 2019).

Σε σχέση με τα πιο πάνω τα μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης συγκριτικά με τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 καταγράφουν σήμερα, με την σειρά που αναφέρονται οι:

1. ΔΗΠΑ: Μείωση 3,9% από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021.
2. ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ: Μείωση 3,11% από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021.
3. ΔΗΣΥ: Μείωση 2,9% από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021.
4. ΚΥΝΗΓΟΙ: Μείωση 2,07% από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021.
5. ΕΔΕΚ: Μείωση 1,62% από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021.
6. ΔΗΚΟ: Μείωση 1,59% από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021.
7. ΑΚΕΛ: Μείωση 0,84% από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021.
8. ΚΟΜΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΑ: Μείωση 0,7% από τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021.

Σε σχέση με τα άνωθεν, τα μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης συγκριτικά με τις Ευρωεκλογές του 2019 καταγράφουν σήμερα, με την σειρά που αναφέρονται οι:

1. ΑΚΕΛ: Μείωση 5,99% από τις Ευρωεκλογές του 2019.
2. ΕΔΕΚ: Μείωση 5,48% από τις Ευρωεκλογές του 2019.
3. ΔΗΣΥ: Μείωση 4,22% από τις Ευρωεκλογές του 2019.
4. ΔΗΚΟ: Μείωση 4,1% από τις Ευρωεκλογές του 2019.
5. ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ: Μείωση 1,6% από τις Ευρωεκλογές του 2019.
6. ΔΗΠΑ: Μείωση 1,6% από τις Ευρωεκλογές του 2019.

Το μοναδικό κόμμα που σημείωσε αύξηση των ποσοστών συγκριτικά με τις Βουλευτικές Εκλογές του 2021 και τις Ευρωεκλογές του 2019 είναι το ΕΛΑΜ με ποσοστά 4,42% και 2,95% αντίστοιχα.

Επί της τέταρτης παραμέτρου, ήτοι αυτής των μηνυμάτων που δείχνουν αυτές οι εκλογές, αυτά αναφέρονται πρωτίστως στην αντίληψη όλων των προηγουμένων δεδομένων και της ανάλυσής τους. Είναι δεδομένο, ως καταγράφεται, ότι, στη βάση των αποτελεσμάτων και της άνωθεν ανάλυσης, μπορούν να εξαχθούν πολύ περισσότερα συμπεράσματα που άπτονται και της ίδιας της πολιτικής υπόστασης της Κυβέρνησης. Η μείωση των ποσοστών των παραδοσιακών κομμάτων, ειδικά, συμποσούμενη αυτή των κομμάτων που στηρίζουν ή / και συνεργάζονται με την Κυβέρνηση, η σταθερή άνοδος του ΕΛΑΜ, τα ποσοστά που έχει καταγράψει ο μεμονωμένος υποψήφιος στις Ευρωεκλογές Φειδίας Παναγιώτου, η εν γένει πολιτική κουλτούρα ως έχει καταγραφεί, τα νέα πολιτικά δεδομένα και ο κομματικός χάρτης που καταγράφεται αυτήν την χρονική στιγμή με ελάχιστες προοπτικές αλλαγής στη βάση της στατιστικής ανάλυσης που έχει παρατεθεί, αποτελούν δεδομένα και εργαλεία πολιτικής αξιοποίησης για τα συγκροτημένα πολιτικά κόμματα και σχηματισμούς. Τα δε άμεσα μηνύματα που εξάγονται από το αποτέλεσμα των εκλογών δεν φαίνεται, εκ πρώτης όψεως και εκ των αντιδράσεων των ηγεσιών, να έχουν ληφθεί, συγκρινόμενα, για παράδειγμα, με άλλες χώρες στις οποίες διεξήχθησαν αντίστοιχες εκλογές, τουλάχιστον, σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (βλ. Γαλλία, Βέλγιο και σε κάποιες προεκτάσεις, Γερμανία). Σε σύνοψη, επί των μηνυμάτων των εκλογών, τονίζεται η αναγκαιότητα δομημένης πολιτικής θέσης και λόγου (εν πολλοίς διαφάνηκε ότι απουσίαζε λόγω της παραμέτρου Φειδία Παναγιώτου που ‘έπεισε’ χωρίς δομημένο πολιτικό λόγο), των ορθών επιλογών για αξιώματα (η παράμετρος αυτή αφορά στις αιρετές θέσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης), την αντίληψη των δυσλειτουργιών (εγγενών και άλλως πως) του πολιτικού συστήματος που είναι απόμακρο, προφανώς, από την καθημερινότητα της κοινωνίας, τις διορθωτικές κινήσεις που πρέπει να γίνουν από πλευράς των κομμάτων που θα επιβιώσουν των πιο πάνω, την συσσώρευση ζητημάτων για τους πολίτες που δεν έχουν γίνει, προφανώς, αντιληπτά ή και αν έχουν γίνει το μήνυμα ή οι δράσεις δεν έχουν σαφώς προωθηθεί στους ψηφοφόρους, η ‘απολιτικ’ κουλτούρα και η κουλτούρα της ‘εικόνας’, η διαμαρτυρία των πολιτών  ως εκφράστηκε στις εκλογές και πολλά άλλα επιμέρους ζητήματα που χρήζουν, ως έχει εκ προοιμίου αναφερθεί, περαιτέρω ανάλυσης.

Όσον αφορά στην πέμπτη παράμετρο που οριοθετεί την παρούσα γενική ανάλυση, ήτοι αυτή της αλλαγής: δεν μπορούν να ειπωθούν περισσότερα απ’ όσα έχουν ήδη καταγραφεί και τα οποία βρίσκονται στην κρίση του αναγνώστη, αντικειμενικά παρατιθέμενα και χωρίς την οιανδήποτε προσπάθεια εκμαίευσης άλλων συμπερασμάτων τα οποία ο καθένας και η καθεμία μπορούν να εξάγουν αναγιγνώσκοντάς τα. Η δε έννοια της αλλαγής, σε μια τέτοια ανάλυση, προϋποθέτει την ίδια την έννοια της αλλαγής και του τι αυτή πρέπει να περιλαμβάνει. Περιλαμβάνει, επίσης, βασικές άλλες παραμέτρους που επιδέχονται πολλής άλλης συζήτησης, όπως για παράδειγμα, του ερωτήματος κατά πόσον χρειάζεται αλλαγή, ποια πρέπει να είναι αυτή η αλλαγή, τι πρέπει να λαμβάνει υπόψιν, πως μπορεί να επέλθει και τι πρέπει να στοχεύει, μεταξύ άλλων. Σε οιανδήποτε περίπτωση, η αλλαγή προϋποθέτει την συμμετοχή της κοινωνίας, την ανανέωση και την συμπερίληψη επιστημονικών αντιλήψεων που αντιλαμβάνονται τα θέλω των κοινωνιών στην οποία αναφέρεται, με ορθό, δίκαιο, ίσο και ισότιμο, εξορθολογιστικό, διαφανή, νόμιμο και εξωστρεφές τρόπο.

Την 9^η Ιουνίου 2024 δόθηκαν κάποια μηνύματα – αρκετά, μάλλον, για να συντελέσουν στην επιδιωκόμενη αλλαγή. Κατά πόσον αυτά θα εισακουστούν, χωρίς να κομίζουμε Γλαύκας εις Αθήνας, εναπόκειται όχι μόνο στις ηγεσίες των κομμάτων αλλά, ως διαφάνηκε στις εκλογές, στους ίδιους του πολίτες που έχουν επιλογές. Η παρούσα ανάλυση μπορεί να είναι ‘βαρετή’, οπόταν, καταληκτικά και έχοντας υπόψιν ότι οι εκλογές της 9^ης Ιουνίου 2024 έλαβαν χώρα την ίδια στιγμή που το γνωστό συγκρότημα Coldplay έδινε συναυλία στην Αθήνα και χωρίς επ’ ουδενί κανένας που συμμετείχε να επικρίνεται αρκετοί και αρκετές συμπατριώτες / ίσσες μας παρευρέθηκαν το μήνυμα που δίνεται προέρχεται από ένα εκ των αγαπημένων του συγγραφέως της παρούσης συγκροτήματος από το τραγούδι «The Scientist»: «Nobody said it was easy,no one ever said it will be this hard.»